BTC : Pygmee-meeting

Woensdag ben ik (eindelijk) samen met James naar het pygmeedorp geweest. De bedoeling van de meeting was een sensibilisering rond het VHT concept en een selectie van de VHTmembers voor het pygmeedorp.

De pygmeën of Batwa wonen sinds 2000 aan de rand van het Semliki National Park, in Kasitu subcounty, net tegen de hoofdweg Bundibugyo-Fort Portal. Het nationaal park is hun natuurlijke habitat om te jagen en hout en eten te verzamelen. Onder het mom van integratie en ontwikkeling zijn er reeds enkele pogingen ondernomen om hen basisdiensten te verschaffen en hen te hervestigen buiten het park. Ze zijn vandaag de enige die toelating krijgen om in het park te jagen en hout te verzamelen, hout die ze deels voor eigen consumptie en deels voor handel gebruiken. De Batwa zijn ongeveer met een 75tal en de meeste onder hen kunnen niet lezen en schrijven, maar verstaan wel de meest gebruikte lokale taal, het Babwesi (hun taal is het Rutwa). De levensstandaard van de pygmeën ligt een stuk lager dan die van het district, om verschillende reden die ik nog niet met zekerheid heb kunnen achterhalen. De meeste Ugandezen spreken in een redelijk discriminerende manier over de pygmeën, een groot aantal zelfs op een uiterst racistische manier. De Batwa vallen onder de officiële categorie van minderheden en zouden volgens de Ugandese wetgeving zoveel mogelijk moeten betrokken en geïntegreerd worden in de Ugandese samenleving, met respect voor hun tradities en gebruiken. In werkelijkheid worden ze gedwongen hun natuurlijke omgeving te verlaten, voor een groot deel hun levensstijl op te geven, toeristisch uitgebuit en gemarginaliseerd.

De pygmeën worden echter wel betrokken bij het VHT-programma, maar ze krijgen wel een andere behandeling. Doordat ze op vlak van individuele en collectieve gezondheid een achterstand hebben, krijgt de VHT een andere meer rudimentaire en elementaire invulling; een focus op het bouwen van sanitaire en andere faciliteiten, uitleg over immunisatieprogramma’s, educatie over de meest voorkomende ziektes en hoe die te herkennen, enz… De training die het pygmee-team zal krijgen zal dan ook een zeer praktische training zijn van twee dagen (de andere krijgen een training van tien dagen waarvan de helft een interactieve theoretische training zal zijn). De follow-up vanuit het district zal zich dan ook daarop concentreren.

De meeting die we hadden was een aangename maar toch vreemde ontmoeting. De Batwa dachten dat ik een toerist was, en kwamen meteen af met al hun mogelijke souvenirs (instrumenten, pijpen, enz…) om aan mij te verkopen. Ze vroegen James ook af en toe waarom ik er net bij was, want ze zijn waarschijnlijk gewoon een mizungu te zien als visitor eerder dan als iemand die werkt in het district en wil leren van hen. De meeting was ook een zeer korte kennismaking. Toen ik James er achteraf naar vroeg waarom zei ie dat de Batwa niet echt receptief zijn voor nieuwe ideeën, en dat je snel to the point moest komen. Hij zei ook dat het alleen maar noodzakelijk was de basics uit te leggen daar het concept zoals eerder vermeld anders wordt ingevuld.

Ik weet niet of ik alles wat James zegt moet geloven, daarom ga ik ook wat meer informatie opzoeken over de pygmeën om meer te weten over hun geschiedenis, hun cultuur en gebruiken. Het is moeilijk als je de taal niet spreekt, dan zou je rechtstreeks kunnen spreken met hen, dus ik moet goed in het achterhoofd houden dat ik via een Ugandees met hen communiceer. Ik heb er James wel op betrapt af en toe in een meer denigrerende manier over hen te spreken, maar racistisch klonk ie echter nooit. Hij denkt dat het project aanvankelijk niet goed zal draaien bij de Batwa, maar zegt dat met geduld en follow-up er wel een mogelijkheid bestaat hen in de VHTs te incorporeren en hun levensstandaard op die manier op te krikken, of zoals James zegt hun ‘negative health behaviour’ te veranderen in ‘positive VHT health behaviour’. We zullen zien hoe het loopt, maar dit is wel een zeer interessant en nieuw aspect aan de VHTs!!